مطالعه کارآمد
قانون بیشترین بازده.
در زمینه مطالعه و درس خواندن قانونی حاکمیت دارد. بر اساس این قانون مقدار کاری که می‌کنید (اندازه‌ای که یاد می‌گیرید، اندازه‌ای که می‌نویسید یا هر کار دیگری که می‌کنید) با مدت زمانی که صرف این کار می‌کنید رابطه مستقیم دارد. مسلماً بسیاری از دانشجویان به شکلی ناکارآمد مطالعه می‌کنند به طوری که ساعات طولانی مطالعه آن‌ها فایده چندانی زیادی در برندارد؛ و این در حالی است که اگر مطالعه به درستی انجام شود، می‌توانید با صرف وقت کمتر مطالب بیشتری بیاموزید. برای این که موفق شوید باید وقت صرف کنید. اما اگر قرار است که چنین کنید چرا به درستی رفتار نکنید و چرا از کارتان لذت نبرید؟
شروع ساده.
برای اغلب اشخاص دست به کار شدن دشوار است. ممکن است با خود قرار بگذارید که ساعت هشت شب به مدت یک ساعت مطلبی را بنویسید. ساعت هشت به نظرتان می‌رسد بد نیست اگر فنجانی چای برای خودتان تدارک ببینید. ساعت هشت و پانزده دقیقه گوشی تلفن را بر می‌دارید تا چند لحظه با کسی صحبت کنید. در ساعت هشت و نیم برنامه جالبی از تلویزیون پخش می‌شود. ساعت نه به اخبار گوش می‌دهید. ساعت نه و بیست دقیقه یکی از دوستانتان زنگ می‌زند. ساعت نه و نیم ...
این‌ها که بر شمردیم تجارب شایعی هستند و به ندرت کسی را پیدا می‌کنید که نظیر این برنامه‌ها را تجربه نکرده باشد. مهم‌ترین تفاوت میان دانشجویان خوب و بد در شروع کردن درس خواندن آن‌هاست.
اشکال شروع به کار نکردن دو سویه است، یکی آن که به اندازه کافی کار صورت نمی‌گیرد و دوم این که از وقت استفاده غیر رضایت بخش می‌شود.
برای این که دست به کار شوید باید کاری کنید که شروع ساده داشته باشید. درست همان طور که موتور اتومبیل شما برای این که نرم و راحت کار کند باید ابتدا گرم شود، ما هم وضع مشابهی داریم. گاهی اوقات برای این که شروع کنیم باید استارت بزنیم. اما وقتی به حرکت در آمدیم کارمان ساده‌تر می‌شود و به راحتی بیشتری می‌توانیم ادامه دهیم.
چهار اقدام برای دست به کار شدن.
1. محیط کاری مناسب ایجاد کنید. چیزی بدتر از این نیست که محیط کار ملال انگیز باشد. محل مشخصی از اتاق را به کارتان تخصیص دهید. کاری کنید که این محل تا حد امکان جذاب باشد. اتاق را با تصاویر زیبا، با گل و یا با هرچه از آن لذت می‌برید تزیین کنید.
2. کاری را که باید انجام دهید فهرست کنید. ممکن است به بهانه‌های مختلف نخواهیم کارمان را انجام دهیم، و یکی از بهانه‌ها هم این است که از خود می‌پرسیم از کجا شروع کنیم. «آیا این کار را انجام بدهم یا آن کار را؟» همین بهانه کافیست که کار دیگری انجام دهیم. از قبل مشخص کنید چه کاری است که می‌خواهید انجام دهید. بهترین کاری که می‌توانید بکنید این است که فهرستی تهیه کنید. مشخص کنید که به چه ترتیبی می‌خواهید این کار را انجام دهید. جاه طلبی بیش از اندازه نداشته باشید: برای خودتان هدف‌های مشخصی در نظر بگیرید، و بعد اگر وقت زیادی آوردید کار دیگری انجام دهید.
3. منافع مطالعه کردن را در ذهن خود محفوظ نگه دارید. هر اندازه شروع کارتان را ساده کنید باز هم موانع و مشکلاتی پیش خواهد آمد. برای غلبه بر مشکلات احتمالی باید منافع و امتیازات کاری را که انجام می‌دهید در ذهن داشته باشید.
4. وقتی کارتان را تمام می‌کنید، صحنه را برای شروع بعدی دلپذیر سازید. بسیاری از اشخاص وقتی کارشان را تمام کردند، محل کار و مثلاً میز کارشان را شلوغ و درهم به حال خود رها می‌سازند. این طرز برخورد شروع کار بعدی را با دشواری رو به رو می‌سازد. راه حل ساده است. چند دقیقه آخر کارتان را صرف مرتب کردن میز کارتان بکنید تا برای شروع روز بعد صحنه خوشایندی داشته باشید.
کار را لذت بخش کنید.
از بهترین زمان روز خود استفاده کنید.
ممکن است برای مطالعه کردن امکان انتخاب چندانی نداشته باشید و یا ممکن است به رایتان مهم نباشد که چه زمانی کارتان را انجام می‌دهید. اما اغلب اشخاص در ساعات به خصوصی از روز بهتر مطالعه می‌کنند. بعضی‌ها کار در صبح را می‌پسندند و بعضی‌ها شب‌ها بهتر مطالعه می‌کنند. ببینید شما چه وقت را ترجیح می‌دهید.
ساعات مطالعه را کوتاه نگه دارید.
بعضی‌ها از آن جهت شروع به مطالعه نمی‌کنند زیرا معتقدند اگر می‌خواهند مطالعه کنند باید ساعات طولانی و بدون وقفه این کار را انجام دهند. این خود بهانه خوبی است تا هرگز دست به کار نشوند. بهتر این است که هدف‌های ساده‌تری انتخاب کنید و دست به کار شوید. توصیه ما این است که زمان مطالعه را با توجه به شرایط خود و کاری که می‌خواهید انجام دهید در وقفه‌های زمانی کوتاه در نظر بگیرید.
تنوع را در نظر بگیرید.
وقتی می‌خواهید کاری را شروع کنید و مطالعه‌ای انجام دهید زمان انجام دادن کار را به فاصله‌های کوتاه زمانی تقسیم کنید و بگذارید که کارتان تنوع داشته باشد.
برنامه ریزی و سازمان دهی.
برای مطالعه هدفی را در نظر بگیرید.
مشخص کنید که چرا می‌خواهید درس بخوانید یا مطالعه کنید. تصمیم بگیرید که خواهان چه اطلاعاتی هستید، به اولویت‌هایتان بها بدهید و ببینید با اطلاعاتی که جمع آوری می‌کنید چه کار می‌خواهید انجام دهید. اگر می‌خواهید برای سفر مثلاً به کشور پرتغال، زبان پرتغالی بخوانید، به هنگام مطالعه و فراگیری به مطالب و جنبه‌هایی بها بدهید که در طول سفر به آن احتیاج دارید، به هنگام خواندن هر کتابی به این توجه داشته باشید که از خواندن آن می‌خواهید به کجا برسید.
برنامه‌های بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید.
برنامه‌های بزرگ اغلب مشکلاتی ایجاد می‌کنند و ممکن است که تحت تأثیر بزرگی و عظمت آن‌ها هرگز دست به کار نشوید.
هیچ برنامه‌ای بیش از اندازه بزرگ نیست، و برنامه‌های بزرگ انجام دادنی نیستند مگر آن که با آن‌ها برخورد سازمان یافته کنید. طرح‌های بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و بعد اجزاء ساده شده را یکی یکی انجام دهید.
برنامه انتخاب کرده را به انتها برسانید.
بسیاری از اشخاص وقتی برنامه‌ای را در دستور کار خود دارند، هنوز آن را تمام نکرده به این نتیجه می‌رسند که می‌خواهند برنامه دیگری را که ظاهراً جذاب‌تر هم هست شروع کنند. از این رو از برنامه اولی دست می‌کشند و به سر وقت برنامه بعدی می‌روند. با این سیاست دیری نمی‌گذرد که انواع برنامه‌های ناتمام روی دست شما باقی می‌ماند. چه بهتر تا قبل از آن که برنامه قبلی را تمام نکرده اید، به سراغ برنامه جدید نروید.
تمام کردن دوره مطالعه.
کاری کنید که به آنچه مطالعه کرده‌اید راحت دسترسی داشته باشید.
در پایان دوره مطالعه مطالب و دستاوردهایتان را دسته بندی و یادداشت کنید. توجه داشته باشید که بهترین یادداشت، یادداشتی است که هرگاه خواستید بتوانید به آن دسترسی پیدا کنید. کافی نیست بگویید «من قبلاً در این زمینه یادداشت برداری کردم اما حالا نمی‌دانم که آن را کجا گذاشته‌ام.» برای بایگانی کردن به روش‌های ساده و مؤثر احتیاج دارید.
کار دیگری که می‌توانید انجام دهید این است که یادداشت‌های خود را در جای معینی قرار بدهید. وقتی کاری را تمام می‌کنید، وقتی یادداشتی بر می‌دارید، آن‌ها را در همان جا بگذارید که باید نگهداری کنید.
در پایان هر کار به خودتان پاداش بدهید.
اگر از کاری که می‌کنید لذت ببرید، آن را بهتر انجام می‌دهید. از آن گذشته برای انجام دادن دوباره آن هم اشتیاق بیشتری خواهید داشت. برای این که بیشتر مطالعه کنید، در پایان هر برنامه مطالعه به خود پاداش بدهید. مثلاً می‌توانید با خود قرار بگذارید که اگر روز تعطیل آخر هفته سه ساعت مطالعه کردید، به سینما می‌روید. با این روش مطالعه کردن با اقدامی لذت بخش همراه می‌شود. برای مؤثر واقع شدن این برنامه سعی کنید که پاداش‌ها مختصر باشد و بتوان بلافاصله به آن‌ها دسترسی یافت.
خلاصه مطالب.
1. مطالعه منظم خوشایند و مفید است.
2. اصول مطالعه مؤثر ساده است. اما حتی در مواقعی با تجربه ترین دانشجویان آن را ندیده می‌گیرند.
3. قانون بیشتری بازده موضوع مهمی است حتی اگر به طرز مؤثر و کارآمد درس بخوانید لازم است که زمان قابل ملاحظه‌ای را صرف آن کنید.
4. چهار روش برای ساده کردن مطالعه:
الف. محیط کاری خود را دلپسند کنید.
ب. فهرستی از کارهایی که باید انجام دهید تهیه نمایید.
ج. مزایا و منافع مطالعه را در ذهن داشته باشید.
د. میز کارتان را در پایان برنامه مرتب کنید.
5. کاری کنید که مطالعه جالب و جذاب باشد.
الف. از بهترین اوقات روز استفاده کنید.
ب. به کارتان تنوع بدهید.
6. به هنگام مطالعه هدف اصلی را در نظر داشته باشید.
7. برنامه‌های بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید.
8. برنامه‌هایتان را به پایان برسانید.
9. در پایان کار دستاوردها و یادداشت‌هایتان را بایگانی کنید.
10. در پایان هر دوره مطالعاتی به خودتان، پاداش بدهید.
منبع: سايت مرکز مشاوره